Gaslantaarn terug van weggeweest

Dit verhaal maakt deel uit van een maandelijkse serie. De verhalen worden geschreven door Hans Vogels van Heemkundekring Helmont. Reacties kunnen ook gemaild worden naar info@heemkundekringhelmont.nl

Bij het vroegere kantoor van Obragas aan de Havenweg, stond eens een historische lantaarnpaal. Maar het pand verdween en derhalve ook de lichtbron. Zijn licht verspreiden kon hij bijgevolg niet meer en voor zijn voortbestaan werd gevreesd. Dat is betreurenswaardig, want het object behoorde tot het straatmeubilair van weleer.

Vroeger was het in Helmond na zonsondergang aardedonker. In de binnenstad waren, met name bij bruggen en grachten, veel hachelijke plekken. Regelmatig kwamen mensen in een van de waterlopen terecht, soms met catastrofale gevolgen. Deze kwestie werd op 25 november 1803 in de vergadering van de gemeenteraad besproken. Het college besloot enige lantaarnpalen op te richten. In datzelfde jaar werd de productie van ‘twaalf lantairnen’ opgedragen. De simpele olielampen werden geplaatst op strategische plekken, zoals bij de bruggen aan de Veestraat en het Binderseind. In 1853 werd het gemeentelijke gasbedrijf opgericht en het stadsbestuur stelde voor om het gas aan te wenden voor verbetering van de straatverlichting. Zo gebeurde het dat de Helmonders kennis konden maken met een nieuw wonderlijk licht. De gaslantaren brandden voor het eerst op 24 december 1862.

Het exemplaar dat voor het bedrijfsgebouw van Obragas prijkte, was één van de vijfenzestig toen in gebruik genomen straatlampen, en is derhalve meer dan anderhalve eeuw oud. Het bestuur van het gasbedrijf had ingezien dat de lantaarn nauw bij hun business betrokken was, daarom kreeg hij een prominente plaats bij de hoofdingang.

Martin Wijnhof met de afbeelding die hij indertijd van de anderhalve eeuw oude lichtbron maakte.

Martin Wijnhof maakte altijd foto’s voor de archieven van de heemkring en raakte gefascineerd door het historische object. Zoals bijgaande opname laat zien, werd het baken door hem op de gevoelige plaat vastgelegd. Telkens als hij het gebouw passeerde, keek hij of de lantaarn er nog stond. Tegen een belangstellende journalist zei hij eens: ‘Ik weet niet van wie de lantaarn eigenlijk is, maar als niemand er naar omkijkt, is hij vandaag of morgen verdwenen. Dat is in Helmond al vaker gebeurd. Dan zeggen we over een paar jaar: hier stond ooit een hele mooie oude gaslantaarn, maar dan is het te laat’. Zijn voorspelling kwam uit. Het gebouw werd ontmanteld en de lantaarn ging een eenzaam bestaan op de gemeentewerf tegemoet. Geen plaats voor zo’n object!

Burgemeester Geukerspark

Maar nu is er het nieuwe Burgemeester Geukerspark. Niet zomaar een park, maar een groengebied met veel nostalgische herinneringen. Er staat een oude stoomketel die werd vervaardigd door de ‘Koninklijke Nederlandsche Machinefabriek v/h E.H. Begemann’. Het riviertje de Aa, dat in 1962 werd gedempt, is bovengronds gehaald en meandert weer vrolijk door het groen. Ook is er ruimte voor kunst. Aan de rand bij het Havenplein, staat een schepping die is vervaardigd door Marieke Vromans. Het moet mensen stimuleren het park te betreden. De borstbeelden van de Helmondse componisten Matthijs Vermeulen en Alphonse Stallaert, die eerder aan het Piet Blomplein stonden, zijn naar het park overgebracht. De gaslantaarn zou bij al dit moois niet misstaan. Zeker niet als representant van de gasfabriek, de voorloper van de Helmondse nutsvoorzieningen.

 

De oude gaslantaarn is in volle glorie hersteld en siert nu de ingang van het nieuwe Burgemeester Geukerspark.
(Foto Henk van Dijk)

Dat was ook de mening van Heemkundekring Helmont. Het bestuur spande zich in om de lantaarn in zijn oude glorie te laten herrijzen. Het gemeentebestuur werd verzocht hem te laten renoveren en in het nieuwe park te plaatsen, als een markering van en een hommage aan, de vroegere gasfabriek. Het college, bij monde van wethouder Eric de Vries, besloot het verzoek te honoreren.

Het heeft even geduurd, maar nu is hij klaar. In september werd de in oude glorie herstelde lantaarn weer teruggeplaatst. Hij staat nu, in een elektrische uitvoering, nabij het Geukersbankje aan de Havenweg. Kan het nog romantischer? Voor de plek bij de entree van het nieuwe Burgemeester Geukerspark is gekozen, omdat die in de nabijheid ligt van zijn eerdere locatie. De gerestaureerde gaslantaarn verspreidt nu zijn licht over de toegang tot het fraai aangelegde groengebied.

Tip de redactie

Ditishelmond.nl

Heb je een nieuws- of agenda-item, leuke foto of video over Helmond en wil je dit delen?
Stuur het dan in naar onze redactie. Zo weten wíj wat er leeft en speelt in uw wijk!
E-mail: redactie@ditishelmond.nl
Telefoon: 088 166 67 00

Geschreven door Heemkundekring Helmont

Heemkundekring Helmont

Dit artikel heeft 3 reacties

  1. Gert H.M. Bouten Reply

    Deze lantaarn maakt het prachtige park compleet.

  2. Gert H.M. Bouten Reply

    Deze lantaarn maakt dit prachtige park compleet.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *