Helmond ontsluit verleden met digitalisering protocollen Schepenbank

De zogeheten protocollen van de Schepenbank van Helmond uit de periode 1396-1810 gaan onder de scanner en komen digitaal beschikbaar. Hierdoor kun je deze informatie over de geschiedenis van de stad straks online raadplegen. En uiteraard op allerlei manieren (her)gebruiken. 

Een schepenbank is de rechtsvoorganger van het gemeentebestuur. In de protocollen stonden behalve bestuurlijke besluiten ook zaken waarvoor we tegenwoordig naar de rechtbank of notaris gaan. Door te digitaliseren is deze informatie over de geschiedenis van Helmond nu online raadpleegbaar. En kun je die straks op allerlei manieren (her)gebruiken. Daarmee gaat een wens van het Helmondse Platform Historisch Veld en het Regionaal Historisch Centrum in Eindhoven (RHCe) in vervulling.

Ontcijferd
De originele documenten (uit de periode 1396-1810, circa 45 strekkende meter archiefdozen) zijn kwetsbaar en daardoor in het RHCe beperkt beschikbaar. Het Historisch Veld en het RHCe willen daarom dat deze bronnen gemakkelijker toegankelijk worden. Na het scannen verwerken onderzoekers en vrijwilligers de informatie uit de Schepenbankarchieven.

‘Leesbaar’
“Met behulp van digitale programma’s ontcijferen we het oude schrift en maken we het leesbaar”, zegt een woordvoerder. “Ook kunnen we met behulp van AI samenvattingen maken. Kortom, door te digitaliseren komt waardevolle en bruikbare informatie beschikbaar voor historisch onderzoek. En beschermen we tegelijk kwetsbare originele documenten.”

Kwetsbare historische documenten straks digitaal beschikbaar

Tijdelijk naar Sliedrecht
De archiefdozen uit het RHCe gaan tijdelijk naar een gespecialiseerd scanbedrijf in Sliedrecht. Daar worden de oude geschriften, meer dan 180.000 pagina’s, de komende tijd met zorg en aandacht één voor één gescand. De kosten voor het digitaliseren van het totale archief van de schepenbankarchieven van de gemeente Helmond bedragen bijna 80.000 euro.

De Helmondse cultuurwethouder Marita van Lierop hielp donderdag enkele uren met het verpakken en inladen van de Helmondse archiefdozen bij het RHC in Eindhoven.

Andere archieven
Het vergaren en ontsluiten van kennis over erfgoed is één van de doelen van de gemeentelijke erfgoedvisie uit 2023. De gemeente stimuleert met diverse initiatieven aandacht voor en het delen van kennis over het verleden van Helmond. Eerder zijn in opdracht van de gemeente Helmond, samen met het RHCe en vrijwilligers, ook al archieven toegankelijk gemaakt.

Zo is in 2019 en 2020 bijvoorbeeld het archief van de firma Begemann opgeschoond en gedigitaliseerd. Dat gebeurde met behulp van oud-medewerkers en leden van de Heemkundekring Helmont. Ook de fotocollectie van Jozef van den Broek is in 2022 en 2023 met ‘vele handen’ gesorteerd, gedigitaliseerd en beschreven. Deze archieven zijn inmiddels breed toegankelijk. Nu is het de beurt aan de schepenbankarchieven, waarmee een schat aan historische informatie beschikbaar komt.

Samen verantwoordelijk voor ons verleden
Het ontsluiten en toegankelijk maken van kennis van het lokale verleden past bij de Faro-gedachte van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Het Europese verdrag van Faro benadrukt de maatschappelijke en verbindende waarde van erfgoed. De overheid is verantwoordelijk voor het zorgvuldig en langdurig beheer van de archieven. Maar ook van de gescande documenten.

Foto’s: Gemeente Helmond