Herdenking van de Herculesramp op de Vliegbasis Eindhoven

Op donderdag 15 juli 2021 wordt deze gruwelijke vliegramp op de Vliegbasis Eindhoven na vijf en twintig jaren, samen met de overlevende slachtoffers en nabestaanden herdacht. Ik heb de bijzondere eer gehad om deze avond hierbij ook aanwezig te mogen zijn en dat heb ik zeer op prijs gesteld.

Op donderdagavond 15 juli 1996,  iets na zes uur ’s avonds ging het mis op de Vliegbasis Eindhoven.  Bij de landing van de Belgische C-130 Hercules kwam er een zwerm vogels in de motoren terecht. Het vliegtuig kwam moeilijk op de hoofd landingsbaan van de vliegbasis Eindhoven neer. Bijna alle inzittenden overleefden de eerste klap en dus leek het goed te zijn gegaan. Maar in een reflex werd door de bemanning geprobeerd het vliegtuig door te starten en op te trekken. Dit was echter problematisch omdat de propellers, die nog in de zo genoemde vaanstand stonden na de eerste landing, onvoldoende lift konden maken en klapte weer met een smak tegen de grond. Na deze tweede klap brak er onmiddellijk brand uit en was de ramp compleet.

Crash alarm

Omdat ik, ondergetekende, in die tijd de luchtmacht fotograaf van de Vliegbasis Eindhoven was, kreeg ik om vijf over zes een crash alarmtelefoontje, om met de grootste spoed naar de vliegbasis te komen. Er was een C-130 Hercules gecrasht.

Hulpverleners die op het veld aanwezig waren tijdens de crash, werden met veel spoed naar de rampplek gestuurd. Toen zij bij het vliegtuig arriveerden, waren er ze ervan overtuigd dat er alleen de standaard vierkoppige  bemanning in het vliegtuig aanwezig zou  zijn.  Zij waren niet op de hoogte dat er ook nog 37 muzikanten van het Militaire Fanfarekorps van de Landmacht in het vrachtruim zaten. Er waren meer communicatiefouten. De hulpdiensten begonnen eerst met blussen van het vliegtuig, in plaats van het reddingswerk in gang te zetten om al die leden van het Muziekkorps te redden. Het was een vuurzee van ongekende vorm en het kon niet anders, dan dat eerst die vuurzee kleiner moest worden. Dan pas kon het vliegtuig betreden worden om met redden te beginnen.

Helmonders

De militairen die  in het transportvliegtuig zaten, probeerden intussen tevergeefs van binnen uit de nooduitgangen  te openen. Dat lukte niet, mede door de sterke constructie van de C-130 Hercules. Twintig minuten na de crash werden de leden van het fanfarekorps pas ontdekt. De meesten van de inzittende militairen kwamen door verstikking en een verstikkende hitte om het leven. Onder de slachtoffers waren ook muzikanten van het fanfarekorps uit Helmond: soldaat Tim Ederveen (23)  en korporaal Arie de Bode (26). Er waren slechts zeven inzittenden van het Fanfarekorps, die deze vliegramp overleefden. Zij het onder zeer slechte lichamelijke omstandigheden.

Na ruim drie kwartier moest ik zelf met de bedrijfsveiligheidsofficier naar binnen in het vliegtuig om alle belangrijke gegevens fotografisch vast te  leggen. Ik zag beelden op mijn netvlies gebrand worden die er nog steeds op staan en er ook nooit meer van zullen verdwijnen. Ik moest mij een wegbanen over de slachtoffers die er nog lagen. Dat was vreselijk.

Emoties

Er waren tijdens de herdenking toespraken van onder andere Commandant strijdkrachten Onno Eichelsheim, burgemeester van Eindhoven John Jorritsma. Door de diverse hoogwaardigheidsbekleders werden er kransen gelegd.

Het is een herdenkingsavond geworden, na vijf en twintig jaren, vol emoties van slachtoffers en nabestaanden. Het is een avond, waarbij bij mij als directe getuige van deze vreselijk ramp, een horrorfilm van de vliegramp aan me voorbij trekt. In gesprekken met de slachtoffers hoor ik weer hoe het leven na deze ramp voor hun zo’n enorme wending heeft genomen. In welke herstelproblemen ze jarenlang terecht zijn gekomen is bijna niet te bevatten. De foto met het symbolisch houten kruis, werd zodra het kon na de ramp, door de geestelijke verzorging van de vliegbasis Eindhoven in de grond gezet. Met 34 kaarsjes. Het weer heeft ons op deze avond ook hier in Eindhoven in de steek gelaten, want op een gegeven moment viel het water met bakken uit de lucht.

Tekst en foto’s, Henk van Dijk