Loods20: Dansje bij de draaiorgels en lekker plèkke bij d’n Edah

Tijdens de Open Monumentendagen afgelopen weekend waren diverse historische gebouwen in Helmond gratis te bezoeken. Zo ook Loods20. Het pand, vlak naar het centraal station van Helmond, was vroeger een op- en overslaglocatie van pakketbezorger Van Gend & Loos. Bij de verbouwing tot museumpand is het industriële karakter bewaard. Een mooie omlijsting voor de musea die in het pand gevestigd zijn.

Zowel het EDAH-museum als het Draaiorgel Museum bevinden zich in Loods20 aan de Binnen Parallelweg. Daarnaast is er ook een unieke accordeoncollectie. Helmonders Arie Willems en Addy Kleijngeld waren zeer bekende accordeonisten. De familie Willems verzamelde accordeons en de mooiste exemplaren staan in een kleine expositie in het pand.

‘Jam van d’n Edah, plek plek!’
Achter deze, voor veel Helmonders een bekende uitdrukking, zit een mooi verhaal. “Vlak na de Tweede Wereldoorlog was het glaswerk erg duur. Ook te duur voor het inmaken van onder andere jam. Dus nam je in die tijd een eigen leeg potje mee naar de supermarkt, in dit geval de EDAH, om het daar te laten vullen. Dat was soms een echte kliederboel en dat plakte uiteraard. Vandaar het ontstaan van deze zin”, vertelt een medewerker van het museum enthousiast. Ze zou wel uren door kunnen gaan, net als de andere vrijwilligers die bijna allemaal zelf bij de EDAH hebben gewerkt.

In 1900 opende kruidenier Ebben zijn eerste winkel in Helmond. Tien jaar later ging de samenwerking met drie andere kruideniers, Damen, Aukes en Hettema van start. De EDAH, met het hoofdkantoor in Helmond, was geboren. In de stad had de supermarktketen ook diverse eigen fabrieken. Zo was er de jamfabriek, de puddingfabriek, sodafabriek en een koffiebranderij. De gehele periode van opkomst tot aan de sluiting vind je in het museum terug. Met onder andere een voorbeeld van een oud winkelinterieur en een oude directeurskamer. En heel veel herkenbare winkelitems.

‘Waar nostalgie klinkt als muziek in de oren!’
Het geluid van één van de zeven draaiorgels komt je al tegemoet bij de binnenkomst in de loods. Helmond is van oudsher ook een draaiorgelstad. In de loods hebben diverse bijzondere exemplaren een plaats gevonden. De Helmondse familie Bocken, met hun eigen danszaal en diverse danstenten op de kermis, verzamelden de draaiorgels. De nostalgie van die tijd komt ook meteen terug bij binnenkomst. Elk draaiorgel speelt om de beurt muziek af. Bij een rondleiding komen de orgels echt tot leven. “Volgens mij hebben we vandaag al een 150 bezoekers gehad”, vertelt een trotse vrijwilliger van het Draaiorgelmuseum.

Achter het draaiorgel mag je ook een kijkje nemen. De draaier legt je graag uit hoe het allemaal werkt. Je kunt zelfs draaiorgeldraaier worden bij dit museum. “Net als veel andere organisaties zoeken wij altijd vrijwilligers”, wordt uitgelegd. “Als bezoekers ons eenmaal gevonden hebben, komen ze graag terug. Maar daarvoor moet je ook open kunnen. En een rondleiding kunnen geven. Maar zeker ook het orgel tot leven brengen. Het bedienen van deze instrumenten lijkt ingewikkeld, maar om orgeldraaier te worden heb je geen ervaring nodig. Wij leiden je op tot volwaardig orgeldraaier.”

Loods20 is open op vrijdagen en zaterdagen van 13.30 tot 17.00 uur. En elke eerste zondag van de maand. Op de andere zondagen tussen oktober en april vinden regelmatig concerten plaats. Bij beide musea is het goed toeven met koffie, thee en een gezellig praatje. Laat je eens verrassen.

Foto’s: Hans Choufoer