Nog geen uitbreiding aantal coffeeshops in Helmond

Er komt nog geen uitbreiding van het aantal coffeeshops in Helmond. Burgemeester Blanksma wacht liever tot een ‘gesloten coffeeshopketen‘ meer grip op de kwaliteit biedt. Dat gesloten systeem wordt later dit jaar getest middels een landelijk experiment (‘wietexperiment’). Voorlopig blijft Coffeeshop Bonne Ville aan de Wolfstraat daarmee de enige coffeeshop in de stad.

Blanksma neemt haar besluit op basis van een vervolgonderzoek door onderzoeks- en adviesbureau Breuer & Intraval. Uit een eerder onderzoeksrapport van dit bureau bleek dat er ‘marktruimte’ is in de stad voor extra coffeeshops. Blanksma stond dan ook open om het ‘maximumstelsel met maximaal twee coffeeshops te verruimen’. Mét de mogelijkheid deze verruiming stapsgewijs in te voeren.

Meerwaarde

Maar dan moet de uitbreiding van het aantal coffeeshops wél een duidelijke meerwaarde hebben. Zowel op het vlak van preventie als op het vlak van volksgezondheid. Om meer helderheid te krijgen gaf Blanksma het bureau opdracht tot een vervolgonderzoek. Daarbij ook kijkend naar het effect op de openbare orde en eventuele veiligheidsrisico’s.

Van de straat naar de coffeeshop

Dat vervolgonderzoek is nu afgerond. Qua volksgezondheid heeft het nut om cannabisgebruikers van de straathandel naar de coffeeshop te krijgen, zo blijkt. In een brief aan de gemeenteraad schrijft Blanksma: “Een coffeeshop biedt meer preventiemogelijkheden dan de illegale markt. Want er is meer contact met cannabisconsumenten. Ook is de scheiding van de markten van hard- en softdrugs voor de volksgezondheid van belang. Uit eerder onderzoek blijkt dat die scheiding er in Helmond al is.”

Kwaliteit en prijs

Maar volgens het onderzoek stappen cannabisgebruikers niet van het illegale naar het gedoogde aanbod over, énkel door uitbreiding van coffeeshops. Daarvoor is de vertrouwensband tussen gebruiker(s) en dealer(s) te sterk. Om gebruikers wel zover te krijgen spelen prijs en kwaliteit een belangrijke rol. Een concurrerende prijs of kwaliteit kan softdrugsgebruikers ertoe bewegen gebruik te maken van een extra coffeeshop. “Maar als overheid hebben we op kwaliteit en prijs op dit moment geen invloed”, aldus de burgemeester in haar brief.

Openbare orde en veiligheid

Het onderzoek toont ook dat de komst van een extra coffeeshop de markt vermoedelijk verstoort. De illegale markt kent namelijk, net als een legale markt, het principe van marktwerking. Volgens Blanksma is het moeilijk om nu al een concrete dreigingsanalyse te maken. “Een eventuele gewelddadige reactie hangt vooral af van de mate waarin de nieuwe coffeeshop de concurrentiepositie van andere illegale leveranciers aantast. Helaas kennen we de potentiële coffeeshophouder en leverancier op dit moment nog niet.”

Grote gevolgen

Volgens Blanksma zijn de gevolgen van een gewelddadige reactie vrijwel zeker groot. “Dat zien we ook op andere plekken in het land. Daarbij worden vaak explosieven ingezet aan de gevel van de panden. Om zo bestuurlijke sluitingen af te dwingen. Of waarbij intimidatie en/of bedreiging van betrokkenen plaatsvindt. Dit heeft grote impact op de directe omgeving.” Daarbij geeft ze wel aan dat het bij dit soort incidenten vaak gaat om de verkoop van harddrugs, niet om die van softdrugs.

Gesloten coffeeshopketen

In het vierde kwartaal van dit jaar start in Tilburg en Breda het experiment gesloten coffeeshopketen (wietexperiment). Naar verwachting volgen de andere deelnemende gemeenten in het eerste kwartaal van 2024. “Als Helmond zijn we referentiegemeente in het experiment. Maar liever waren we een van de deelnemers geweest”, zegt Blanksma. “Het doel van de gesloten coffeeshopketen is om via gecertificeerde kwekers kwalitatief goede cannabis te leveren. En die vervolgens op een gecontroleerde manier aan coffeeshops te leveren.”

Meer invloed

Zo komt er volgens Blanksma meer invloed op de kwaliteit van producten. En zijn coffeeshops niet meer afhankelijk van de levering vanuit het illegale circuit. Bij de kwaliteit van cannabis gaat het ook om de volksgezondheid. Onder andere door pesticide-vrij te telen. Met een gesloten coffeeshopketen draait de overheid aan de kwaliteitsknop. “Maar op dit moment kunnen we nog te weinig invloed uitoefenen”, aldus de burgemeester.

Belangrijke voorwaarde

Terwijl juist die kwaliteitsknop essentieel is om softdrugsgebruikers van het illegale circuit naar de coffeeshop te krijgen. En om zo op het gebied van volksgezondheid en preventie van grote meerwaarde te kunnen zijn. Ook vindt in de gesloten coffeeshopketen de levering plaats via gecertificeerde en legale kwekers. Hierdoor nemen de risico’s voor de openbare orde af.

Geen doel op zich

Blanksma wil de verruiming van het maximumstelsel pas toepassen als er met een gesloten coffeeshopketen meer grip op de kwaliteit is. “Én de achterdeur is gelegaliseerd”, zo schrijft ze in haar brief aan de raad. Voor Blanksma is uitbreiding van het aantal coffeeshops geen doel op zich. “Er moet meerwaarde zijn op het gebied van volksgezondheid én preventie.”

Onvoldoende meerwaarde

Op dit moment vindt zij dat, op basis van het uitgevoerde onderzoek, onvoldoende. “Een gesloten coffeeshopketen kan die meerwaarde wél bieden. Daarom wacht ik de resultaten van het landelijke experiment af. Verloopt dit goed, en kunnen we in de toekomst ook in Helmond een gesloten coffeeshopketen creëren, dan wordt de kans groter dat extra coffeeshops positieve effecten hebben voor de volksgezondheid en preventie.”