111-jarige Bibliotheek Helmond-Peel opent expositie

Eén dag voor het 111-jarig bestaan van de bieb openden Robin Verleisdonk, directeur-bestuurder van Bibliotheek Helmond-Peel, en wethouder Marita van Lierop de expositie over de geschiedenis van deze bibliotheek. 

Vanwege de openingen van de nieuwe bibliotheken in Asten en Deurne werd het jubileum van Bibliotheek Helmond opgeschoven naar 111 jaar. “Het getal 11 in hier in Brabant minstens zo feestelijk”, aldus Robin Verleisdonk. “De bibliotheek heeft zich ontwikkeld tot een onmisbare schakel in Helmond en dat mag erkend worden.” Oud-directeur Ruud Hakvoort vertelt in zijn toespraak; “Op 14 december 1913 ging de allereerste bibliotheek in Helmond open. Een leeszaal die voornamelijk werd bezocht door volwassenen uit de hogere klassen en door studenten. Nu zit de bibliotheek alweer veertien jaar in het huidige pand. Daar ging wel 12,5 jaar vergaderen aan vooraf. Bijna een jubileum op zich.”

Belang
Wethouder Van Lierop erkent het belang van de bibliotheek voor iedereen in de samenleving. “De bibliotheek staat voor ontmoeten, ontwikkelen en ontspanning. De plek voor stille studie is ontwikkeld tot een plek waar kennis wordt verspreid. Deze, alweer vierde, locatie is een breed cultureel en maatschappelijk centrum. Waar kansengelijkheid hoog in het vaandel staat. Met focus op digitale geletterdheid, een ondersteunend aanbod voor ouderen en nieuwkomers.” Ze riep de toehoorders op om zelf ook een actieve bijdrage te leveren aan de gemeenschap.

Geschiedenis 
De tentoonstelling is samengesteld door Ruud Hakvoort en de bibliotheekmedewerkers Annelou Jeuken en Joyce Klumpers. “Het bij elkaar zoeken van materialen voor deze expositie was geen probleem, want iemand heeft al die jaren de moeite gedaan om van alles te bewaren in het magazijn. Dat staat vol met jaarverslagen, rapporten en voorwerpen zoals het haltebord van de bibliobus. Dat is al die jaren en tijdens alle verhuizingen meegegaan”, lacht Joyce.

Ruud Hakvoort: “Elke vier jaar veranderden de regels. In Helmond was het heel gewoon dat na de verkiezingen werd bezuinigd. Andere ideeën over de functie, invulling en het belang van de bibliotheek zorgden steeds voor grote veranderingen. Voor mij was de grootste uitdaging deze nieuwbouw. In de voorbereiding, die dus 12,5 jaar duurde, moesten we overal gaan kijken. Dat was geen probleem. We gingen braaf naar bijvoorbeeld Finland en London. Maar voor elk idee dat we hadden, moesten we vechten bij de gemeente om het voor elkaar te krijgen. De opening van deze vestiging aan de Watermolenwal was op 10 oktober 2010. Een mooi jaartal. Maar op diezelfde dag kregen we de onverwachte mededeling dat alle drie de nevenvestigingen dicht moesten.”

Ruud herinnert zich. ook de branden in de bieb. “In 1997 was er een brand in het filiaal Con Brio. Ook bij het filiaal in winkelcentrum De Bus was er paniek vanwege een brand. Ikzelf kwam in 2000 even naar de bieb om voor mijn kinderen een videoband te lenen voor thuis. Ik rook een nare geur en vertrouwde het niet. Dus de brandweer gebeld. Toen bleek dat in de spouw inderdaad iets aan het smeulen was. Iets later en er was inderdaad brand uitgebroken. En uiteraard toen ‘t Speelhuis dat naast ons nieuwe gebouw stond eind 2011 afbrandde.”

Huiskamer voor Helmond
“De functie van de bibliotheek is in de loop der tijd veel veranderd. Van een leeszaal voor enkelen tot een bibliotheek voor iedereen”, vertelt Robin Verleisdonk. “Sowieso is de bibliotheekfunctie na de verhuizing van de Markt naar de spiksplinternieuwe locatie ook nog sterk veranderd. Zelfs nu zijn we bezig met nieuwe plannen. Zo willen we de begane grond nog meer geschikt maken voor allerlei activiteiten. Nog meer een huiskamer worden voor Helmond. Meer vóór en vóór de stad. Het gebouw heeft daarvoor ook de mogelijkheden. Daarom hebben we onze openingstijden ook verruimd. We zijn nu al een tijdje van maandag tot en met donderdag open van 10.00 tot 20.00 uur, vrijdag van 10.00 tot 18.00 uur en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur.”

Voor de directeur-bestuurder is dit jaar ook zijn eerste lustrum. “In die vijf jaar is het een en ander gebeurt. Zoals tijdens de coronaperiode. We wilden de verbinding houden met de mensen en bedachten veel alternatieven. Mensen waren gelukkig heel begripvol. En het heeft de organisatie ook veel nieuwe ideeën gebracht.”

Samenwerking
“De bibliotheek heeft een heleboel samenwerkingspartners. Zo is de LEV Groep veel aanwezig voor onder andere ondersteuning op taal en digitaal gebied. Ook werken we actief samen met alle acht brainport-gemeenten. Het programma Van Alle Talen Thuis is een uniek programma om de collectie met heel veel talen uit te breiden. Als bibliotheek moet je je vandaag de dag heel erg bewust zijn van de diversiteit aan bewoners. Dan moet je ook wat te bieden hebben. De ontwikkeling van de Bibliotheek Op School is ook zeer positief. Alle basisscholen werken daardoor actief samen met onze bibliotheek. De samenwerking met het middelbaar onderwijs is vanaf 2017 groeiende.”

Nieuwkomers
“We zijn in de vestiging Helmond-Peel nu heel actief voor de Poolse inwoners. Zodat hun integratie beter verloopt dat toen de eerste gastarbeiders naar ons land kwamen. De verwachting was dat ze na een jaar of vijf weer naar hun thuisland gingen, dus waren er extreem weinig voorzieningen. Dat heeft de integratie geen goed gedaan. We hebben daarnaast een grote Turkse en Marokkaanse gemeenschap. Ook daar willen we echt meer voor gaan betekenen.”

Nieuwe wetten
In 2026 wordt de nieuwe bibliotheek-wet van kracht. “We zijn daarvoor in gesprek met de gemeente. Wat is er nu nodig om te voldoen aan de nieuwe streefnormen in die wet. En dan zie je bijvoorbeeld dat er eigenlijk meer nevenvestigingen nodig zijn om dichter bij de mensen te komen. Als je kijkt naar de bediening van volwassenen. Daarin scoort Helmond erg laag. Heel veel andere gemeenten hebben bibliotheken met nevenlocaties. En hebben dus een beter bereik van inwoners en meer verbinding met de wijk. In Helmond kunnen volwassenen alleen naar het centrum. Voor een populatie die richting de 100.000 inwoners gaat, is dat te weinig.”

Tentoongesteld
De tentoonstelling met historische foto’s, documenten en krantenknipsels kun je tot medio februari 2025 gratis bezoeken op de eerste verdieping van de bibliotheek. Op 11 januari neemt Ruud Hakvoort geïnteresseerden mee door de expositie. Dan staat hij stil bij de belangrijkste historische hoogtepunten uit de geschiedenis van de bibliotheek. Deelname aan de rondleiding is gratis. Inschrijven kan via de website van de bibliotheek of aan de balie van de bibliotheek.

Jubileum talkshow met o.a. Wim Daniëls
Ten slotte is er in de bibliotheek op woensdag 18 december een speciale talkshow. Onder leiding van presentator Udo Holtappels delen Wim Daniëls, Lotte van den Noort, Robin Verleisdonk en anderen hun persoonlijke verhalen en inzichten. Hiervoor zijn nog kaarten te verkrijgen.

Foto’s: Hans Choufoer