Expositie brengt vaak moeilijke levens trans personen in beeld

In de Cacaofabriek is vanaf 26 augustus de expositie ‘Being…’ van Jasper Groen te zien. Deze tentoonstelling geeft een inkijkje in het leven van trans personen uit verschillende landen en werelddelen. Groen hoopt dat de expositie voor meer compassie en begrip zorgt voor trans mensen: “Niemand kiest ervoor om als trans persoon geboren te worden en op straat of online bespot te worden.”

De expositie ‘Being…’ telt twintig portretten van trans personen uit Europa, Afrika en Zuid-Amerika. De expositie brengt een aantal trans personen in beeld die via een quote wat over hun leven vertellen. Sommige verhalen zijn schrijnend, maar er zijn ook positieve geluiden te horen, benadrukt Groen: “Gelukkig zijn er ook trotse mensen die goed opgevangen zijn door hun omgeving.”

Groen fotografeert sinds 2010 trans personen in Nederland. “Zelf identificeer ik me ook met de LGBTQIA+gemeenschap. Ik ben in de loop der jaren bevriend geraakt met allerlei trans personen en wil me inzetten voor hun strijd. Het is heel pittig, want deze mensen worstelen al met zichzelf en krijgen ook nog met een maatschappij te maken die hen niet accepteert.”

In massa opgaan
Vooral trans vrouwen hebben het volgens Groen zwaar, omdat hun transitieproces vaak goed te zien is. “Trans mannen gaan makkelijker in hun omgeving op, waarmee ik hun strijd zeker niet wil bagatelliseren. De meeste trans personen willen zo onopvallend leven en in de massa opgaan, maar dat is vaak lastig. Ik heb ontzettend veel bewondering voor de overlevingskunst van de trans gemeenschap. Het is verleidelijk om te zeggen dat ze dapper zijn, omdat ze zichzelf willen zijn. Het punt is dat je niet anders kunt dan jezelf zijn”, zegt Groen.

In Nederland krijgen veel trans personen nog steun van hun familie als ze uit de kast komen, maar in het buitenland is dat vaak niet het geval, stelt Groen: “Voor deze tentoonstelling ben ik naar Rusland gegaan om met trans mensen te praten. Dat leverde heel indringende en afschuwelijke verhalen op. Een vader wilde zijn kind wurgen, toen deze aangaf een trans persoon te zijn. Wat me ook bijstaat, is het verhaal van een trans meisje waarop een exorcisme werd uitgevoerd. Dat raakt me nog elke keer.”

Zelfbeschikking
Naast Rusland bezocht Groen ook Kenia en Zuid-Amerika. In Colombia ging hij op zoek naar de trans gemeenschap. “In Colombia is de wetgeving soepel en kun je snel je geslacht veranderen in je paspoort, terwijl je daar in Nederland een verklaring van een deskundige voor nodig hebt. Colombia heeft het recht op zelfbeschikking hoog in het vaandel. Dat klinkt goed, maar de maatschappij staat daar heel anders in.”

Veel Colombiaanse families verstoten hun kinderen als deze trans blijken te zijn. Vooral trans vrouwen hebben het zwaar. “Het is een heel eenzaam leven en de gemiddelde levensverwachting van een trans vrouw in dat land is slechts 37 jaar. Ze sterven door suïcide of worden vermoord”, zegt Groen.

Gedemoniseerd
Er bestaat volgens de fotograaf heel veel misinformatie over trans personen: “Deze groep wordt gedemoniseerd en vaak met de nek aangekeken. Dat is vreselijk en oneerlijk. Je kiest er niet voor om als trans persoon geboren te worden. Je kunt er niets aan doen. Iemand met rode haren kun je ook niet afrekenen op het feit dat hij of zo geboren is, toch? Zo werkt het ook met trans mensen. Er is niemand die daarvoor kiest.”

Trans personen krijgen ook online vaak met kwetsende opmerkingen te maken, wat Groen frustreert: “Wat ik wil meegeven is dat je met mensen van vlees en bloed te maken hebt. Mensen met gevoel. Het is ontzettend gemakkelijk om vanachter je toetsenbord je frustraties te botvieren op trans personen, maar je weet niet wat dat met hen doet. Deze mensen worstelen met hun zelfbeeld en identiteit en krijgen er dan ook nog van een maatschappij van langs omdat ze anders zijn. Stel dat jouw kind aangeeft van geslacht te willen veranderen: zou je dan ook zo tekeergaan?”

De expositie ‘Being…’ is van 26 augustus en 29 september te zien in de Cacaofabriek. Deze tentoonstelling is gratis te bezoeken.

[Fotografie: Jasper Groen]