Huize d’n Herd 2.0.: “We hopen dat mensen de regie terugpakken”

Huize d’n Herd biedt noodopvang en opvang aan dak- en thuisloze mensen. Hoewel het gebouw slechts veertig jaar oud was, vond de directie dat het pand niet meer paste bij de visie die het wil uitdragen. Na een tweejarige verbouwing, waarbij woningbouwvereniging Bergopwaarts een grote rol speelde, is D’n Herd 2.0 een feit. Het is een plek in Helmond waar het draait om menselijkheid en het herstel van de eigen autonomie. Maar in het gebouw van SMO Helmond kun je ook ‘gewoon plezier hebben’.

Het logo van SMO (Stichting Maatschappelijke Opvang) met de zwaluw erop dient als een soort vuurtoren. Mensen zonder dak boven hun hoofd kunnen de nacht doorbrengen bij Huize d’n Herd. En de vogel is het baken dat ze moeten volgen. De inrichting van het nieuwe pand heeft wel wat weg van een hotelketen. Het is nog niet af en de laatste hand wordt nu gelegd aan het “gezellig” maken. “Zo moeten er nog lampen en decoraties opgehangen worden bijvoorbeeld. Want de nieuwe inrichting moet warmte uitstralen. Je moet je er thuis voelen”, legt manager primair proces Daisy Lucassen van SMO Helmond uit.

Nachtopvang
Dat thuis voelen begint al bij de nachtopvang. Er is plek voor tien mensen die elk hun eigen kamer krijgen, met een fijn bed en een eigen televisie. Toiletten en badkamer worden gedeeld. De werkzaamheden zijn nog bezig. Maar het zijn vooral nog de puntjes die op i gezet moeten worden. “Nog geen twee jaar geleden werd met de sloop begonnen. En nu zitten we al in de afrondende fase. Dus het is waanzinnig snel gegaan”, zegt directeur-bestuurder Kitty de Laat.

Hard nodig
Volgende week moet het pand opgeleverd zijn. Hoewel het ‘oude’ pand slechts veertig jaar oud was, was een verbouwing hard nodig, stelt Lucassen. “Het gebouw stond in de jaren ’80 nog bekend als het Hilton onder de maatschappelijke opvangplekken. Het had dus best een goede reputatie. Maar het paste niet meer in onze visie. De inrichting van het nieuwe gebouw staat nu echt in het teken van het teruggeven van de autonomie aan dak- en thuisloze mensen. Want we hopen dat zij zelf de regie van hun leven terugpakken. En daar stimuleren wij hen bij. Bijvoorbeeld door hen zoveel mogelijk zelf de was te laten doen, of zelf te laten koken.”

Afhankelijk
In het verleden was er onvoldoende aandacht voor de autonomie van bewoners. Zo werd bijvoorbeeld van hen verwacht dat ze om vijf uur stipt aan tafel schoven voor hun maaltijd. Direct bij binnenkomst moesten ze verplicht hun spullen afgeven. “Er werd hen eigenlijk verteld wat ze moesten doen”, zegt Lucassen. “Maar dat zorgde ervoor dat mensen juist afhankelijk werden van de opvang. En dat is een werkwijze die niet meer bij ons en de mensen die we opvangen past. Want nu sturen we meer op zelfstandigheid en dat is een meer menselijke aanpak. Natuurlijk hoort bij die visie een gebouw dat deze boodschap uitdraagt.”

Meer op het gemak
Door het pand een meer open uitstraling te geven, is de bedoeling dat mensen zich er sneller thuis voelen. “Mensen die bij ons komen voor hulp, moeten zichzelf vaak her(uit)vinden. Dat begint met een warme omgeving met een huiselijke sfeer”, verduidelijkt De Laat. “Daarom kozen we er ook voor om het kantoor van de begeleiding open te laten. Zodat bewoners van het pand altijd even binnen kunnen lopen als ze een vraag hebben.”

Lucassen vult haar aan: “De inrichting van een gebouw beïnvloedt namelijk gedrag. Er zijn talloze wetenschappelijke studies aan gewijd. Zo doet een ruime gang met veel licht iets met je. Ben je bijvoorbeeld verward en zit je niet goed in je vel, dan is het niet prettig als je in die opgefokte staat in een krappe, slecht verlichte gang loopt. Waarbij je bijna verplicht tegen iemand aanloopt. Zo ontstaan confrontaties. En dat willen we voorkomen.”

Veiligheid
Bij de bouw van het pand stond veiligheid voorop. Daarom zijn de ruimtes overzichtelijk, goed verlicht en open. De nachtopvang is een gesloten ruimte van waaruit je niet zomaar naar de rest van het gebouw kunt wandelen. Er is in deze tijdelijke opvangruimte plaats voor tien personen. Maar dit aanbod is helaas veel te klein voor het aantal dakloze mensen in Helmond.

Het regelen van een slaapplek voor de nachtopvang levert dan soms ook lastige situaties op. “We hebben beperkte ruimte. Vrouwen krijgen voorrang en we houden ook rekening met het aantal bezoeken. Als er iemand de dag ervoor een slaapplek kreeg, zal die zijn beurt moeten afstaan aan iemand die nog niet eerder bij ons overnachtte. Maar meestal wordt er voor de deur onderling al besloten wie recht heeft op een plekje”, zegt Lucassen.

Toekomstbestendig
Huize d’n Herd 2.0 is een toekomstbestendig en bijna energieneutraal pand. Zo is er bij de bouw gebruikgemaakt van onderdelen van het oude gebouw. Ook werd met prefabmaterialen gewerkt om de overlast voor omwonenden te beperken. Deze materialen zijn snel in elkaar te zetten, heel duurzaam en wegen weinig, zodat er minder vrachtverkeer nodig is. Ook liggen er zonnepanelen op de daken en wordt er niet op gas gekookt. Verder is er in het pand tweedehands meubilair geplaatst dat van kringloopwinkels afkomstig is. “Met een likje verf geef je een kast een tweede leven”, zegt Lucassen.

Naast een maatschappelijke opvang zijn er ook appartementen voor meer permanente bewoners. Sommige mensen wonen al tientallen jaren bij D’n Herd. Ze werden tijdens de verbouwing van het pand tijdelijk ondergebracht in Studio5701. Terwijl ze daar verbleven, werd hun onderkomen gerenoveerd. “Bewoners mochten zelf de kleur van hun appartement kiezen”, zegt De Laat.

Naamplaatje
Ook krijgen de bewoners een naamplaatje bij hun appartement. En dat is heel belangrijk, verduidelijkt Lucassen: “Mensen die niets meer hebben, hebben dan nog wel hun naam. Ze zijn geen nummertje. Dus is het belangrijk dat ze dat gevoel ook niet krijgen.”

Bij D’n Herd kunnen mensen in Zorgtuinderij De Bundertjes hun eigen groenten verbouwen en bereiden. Ook kunnen ze ervoor kiezen in de Jobfactory te werken. Als ze klaar zijn met hun werk, kunnen ze terecht in de ontmoetingsruimte van D’n Herd. Er is een pooltafel geplaatst en een restaurant, waarin de zelfgekweekte groenten geserveerd worden. En een grote tuin waarin iedereen kan ontspannen.

Laatste hand
In de laatste week voor de officiële opening wordt de laatste hand gelegd aan de finishing touch van D’n Herd 2.0. De eerste contouren van hoe het moet zijn, zijn al goed zichtbaar. “We zijn ontzettend trots op hoe het eruit gaat zien. De bewoners zullen hun ogen niet geloven”, besluit een glunderende De Laat.