‘Vliegende ooievaar’ Anna van Eekeren is 25e Markante Helmonder

Vroedvrouw Anna van Eekeren (1892-1983) is in de rij van Markante Helmonders opgenomen. Haar beeltenis prijkt vanaf 8 september onder de luchtbrug van de Kasteel Traverse, op de hoek Parklaan-Kasteellaan. Van Eekeren kreeg de bijnaam ‘Vliegende ooievaar’, omdat ze iedere bevalling in Helmond wilde doen.

Onder de luchtbrug van de Kasteel Traverse in het centrum van Helmond hangt aan weerszijde van de Zuid-Willemsvaart de permanente expositie van 24 Markante Helmonders. Afgelopen zondag werd hier een 25ste markante persoonlijkheid aan toegevoegd: Anna van Eekeren, bij velen bekend als dé verloskundige van Helmond. In veel geboorteaktes staat haar naam ook vernoemd als aangeefster in plaats van de vader van het kind. Ze nam die ‘taak’ vaak vrijwillig over.

1,3 bevallingen per dag
In haar veertigjarige carrière hielp Anna bij meer dan 19.000 baby’s bevallingen. “Dat zijn er 475 per jaar, wat neerkomt op 1,3 bevalling per dag”, zegt Wim Raaijakkers, voorzitter Openlucht Galerie Helmond.  “In die tijd was de functie vroedvrouw een gemeentelijk baan. Ze had de verplichting om bij álle bevallingen aanwezig te zijn, zowel die van rijk als arm.”

In de familie
Het vroedvrouw zijn had ze niet van een vreemde, want haar moeder was het ook. Twee oudere zussen volgden moeder ook in de voetsporen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog volgde Anna de opleiding ‘verloskundige’ in Heerlen. Het was voor Anna en haar zus Lies geen probleem om na hun opleiding meteen in Helmond aan de slag te kunnen. Moeder van Eekeren bekleedde de functie namelijk al. Toen zij in 1920 overleed, stonden Anna en zus Lies klaar om het van haar over te nemen.

Niets te doen
Anna en Lies werkten prima samen in het Helmondse. Maar toen Lies in 1926 trouwde, moest ze verplicht stoppen met werken. De nieuwe vroedvrouw Maria Velzeboer hield het niet lang vol. Ze had niets te doen, want Anna haalde iedereen over om vooral bij haar aan te kloppen. Voordat er een nieuwe vroedvrouw werd aangesteld, besloot de gemeente om Helmond op te splitsen in West en in Oost. Anna kreeg de ‘koi kant van de knaal’, het oosten. Dat ging een tijdlang goed, Anna hield zich meer aan ‘haar helft van Helmond’. Maar toen in 1929 Jet Witteveen de tweede vroedvrouw werd, sloeg de concurrentiedrang weer toe. Jet Witteveen bleef in Helmond, maar opende op een gegeven moment haar eigen praktijk en redde het op die manier wél in Helmond.

Prominent
Anna ontpopte zich indertijd al als een markante Helmonder. Een prominent figuur in een prominente functie. Ze was zich zeer bewust van haar verantwoordelijkheid en zeker ook van haar belangrijkheid. En waarschijnlijk ook haar portemonnee. “Voor iedere bevalling in de armenpraktijk kreeg de gemeentelijke vroedvrouw in Helmond 5 gulden. De jaarwedde van 400 gulden maakte de functie erg gewild. Ze hield haar administratie keurig bij. “Bij de Heemkundekring Helmont staat Anna’s koffertje met allerlei prominente spulletjes. En haar boek met daarin namen en geboortedata met daarbij vermeld wat ze verdiend had”, vertelt neef Rob van Eekeren.

Uniform
“Ik ken haar niet anders dan in het uniform wat ze op de foto aanheeft”, geven familieleden aan. “Ze droeg het verpleegstersuniform elke dag, je zag haar eigenlijk nooit anders gekleed. Toen ze in de Jan de Witkliniek in Bakel werd opgenomen vanwege haar dementie, bleef ze haar uniform dragen. Daardoor verwarde ze de andere patiënten die dachten dat Anna daar bij de verpleging hoorde. Ze moest toen verplicht een jurk dragen, tot haar grote verdriet.”

Voorbeeld voor velen
Naast haar taken als vroedvrouw vulde ze haar tijd met het maken van een ongelofelijke hoeveelheid kleertjes voor de missies in verre landen. Voor velen was ze een voorbeeld van goedheid, liefde, opofferingsgezindheid, hartelijkheid, vrijgevigheid én vakmanschap. Zij ontving zowel de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice als de eremedaille in goud in de Orde van Oranje-Nassau. In de wijk De Waart is een straat naar haar vernoemd: De Anna van Eekerenstraat.

Foto’s: Hans Choufoer en Wilbert Linders