‘Niet de fatbike, maar de bestuurder is het probleem’

De Tweede Kamer wil een helmplicht en een leeftijdsgrens van 14 jaar invoeren om de onveiligheid van fatbikes aan te pakken. Uit onderzoek van Breda University of Applied Sciences (BUas) blijkt dat er vanuit de samenleving veel steun is voor deze maatregelen. Het uitvoeren van deze maatregelen zal lastig worden, omdat fatbikes nauwelijks te onderscheiden zijn van elektrische fietsen. De Helmondse Angela, die onlangs werd aangereden door een fatbiker, denkt niet dat de machines het probleem zijn, maar juist de bestuurders. Het onderzoek geeft haar gelijk: “Ik heb het idee dat de meeste jongeren die op zo’n ding rijden niet beseffen hoe snel ze gaan.”

De Helmondse werd donderdag 19 september geschept door een fatbiker. Die liet haar aan haar lot over en ging er snel vandoor. Uiteindelijk hielp een omstander haar weer overeind. De valpartij hakte er goed in bij de alleenstaande moeder van twee jonge kinderen. Naast rugklachten liep ze een hersenschudding op.

“Het gaat nu op zich redelijk. De eerste drie dagen voelde ik me ontzettend slecht. Ik was zo verdwaasd dat ik de weg naar mijn eigen badkamer niet meer kon vinden. Het gaat nu beter, gelukkig. Ik merk dat ik voorzichtiger ben als ik buiten kom. Vooral naar mijn kinderen toe. Als er een fatbike voorbijkomt, houd ik mijn kinderen dicht bij me. Zeker als er kinderen of jongeren op zitten”, vertelt Angela (wegens privacyredenen is haar volledige naam alleen bekend bij de redactie; red.).

Onderzoek
In 2024 startte Breda University of Applied Sciences (BUas) een onderzoek naar de rol van LEV’s (lichte elektrische voertuigen) in het verkeer. Ongeveer 71 procent van alle inwoners van Noord-Brabant en Gelderland vindt dat de overheid de veiligheid van fatbikes moet aanpakken. “Slechts vier procent is tegen”, zegt Paul van de Coevering van de Bredase universiteit. “Het invoeren van een minimumleeftijd van zestien jaar, strengere handhaving van snelheidslimieten, een verplicht bromfietsrijbewijs en een helmplicht vallen erg in de smaak bij de ondervraagden.”

Het is volgens Van de Coevering, maar de vraag of deze maatregelen het gewenste resultaat hebben: “Verkeersveiligheid wordt beïnvloed door een combinatie van voertuig, infrastructuur en de mens. Er vinden meer ongevallen plaats, omdat jonge gebruikers op opgevoerde fatbikes rijden en op hun telefoon zitten. Hierdoor is de kans groter dat er ongelukken gebeuren, omdat ze niet opletten en daardoor niet snel genoeg op gevaarlijke situaties reageren. De invoering van een leeftijdsgrens en een helmplicht brengt daar geen verandering in.”

Uit het straatbeeld
Daarnaast verzinnen fabrikanten weer nieuwe variaties op fatbikes die binnen de regels vallen. Zo werd recent de skinnybike geïntroduceerd. Op deze variant van de fatbike zijn minder strenge regels van toepassing, waardoor het probleem niet verdwijnt. “Een fatbike met dunnere banden, blijft een fatbike. Je kunt er een andere naam aan geven, maar zo’n machine is nog steeds niet geschikt voor kinderen”, zegt de Helmondse.

Als het aan Angela ligt, verdwijnt de fatbike snel uit het straatbeeld: “Die machines zijn levensgevaarlijk. Ik heb het idee dat de meeste jongeren die op zo’n ding rijden niet beseffen hoe snel ze gaan. Kinderen weten niet hoe gevaarlijk fatbikes zijn. Het is geen speelgoed en ik hoop dat ouders dat ook gaan beseffen. Denk goed na aan wie je zo’n machine geeft.”

Eigen gedrag
Van de Coevering sluit zich bij haar aan: “Het begint bij het eigen gedrag en vooral de neiging tot zelfoverschatting. Mensen zijn niet in staat om effectief te multitasken. Dit betekent dat we ons zeker bij snelheden van rond de 25 kilometer per uur volledig op de weg moeten concentreren in plaats van op onze telefoon. Ook ouders spelen een cruciale rol. Laat je niet onder druk zetten door je omgeving en koop geen fatbike voor je kinderen. Deze machines zijn niet geschikt voor kinderen. Het risico op ongevallen en ernstig letsel voor zowel henzelf als de medeweggebruikers is simpelweg te groot.”

Foto: G-FORCE Bike/Pexels