Helmond vast in PFAS-problematiek: ‘Fundamenteel probleem’

De PFAS-problematiek blijft de gemoederen bezighouden in de Helmondse gemeenteraad. PFAS is een verzamelnaam voor duizenden giftige stoffen. Helder Helmond zet zich een aantal jaar in voor bodemonderzoek en het opzetten van beleid voor deze problematiek. Fractievoorzitter Martijn Rieter ervaart voor zijn gevoel “ontwijkende antwoorden” vanuit de gemeente: “Door informatie achter te houden, is een fundamenteel probleem ontstaan.”

De fractievoorzitter vindt PFAS een thema dat aandacht verdient. Dat krijgt dit onderwerp volgens hem niet voldoende: “Het lijkt er soms op alsof het probleem niet onderkend wordt. We zijn nauw betrokken bij klokkenluider Jan de Kloe die we zo’n zes jaar geleden ontmoetten. Zijn verhaal raakte ons en sindsdien maken we ons hard voor deze problematiek. We hebben deze kwestie al meerdere keren schriftelijk aangekaart. Net voor de zomer hebben we aan het college een aantal vragen gesteld over hoe het nu precies zit met PFAS in Helmond.”

Op die vragen is een antwoord gekomen, maar deze hebben niet voor de gewenste opheldering gezorgd, stelt Rieter: “Op de vragen wordt vooral ontwijkend gereageerd. Duidelijker wordt het er niet op. In plaats van heldere informatie geeft het college een tijdlijn. Een tijdlijn zonder de gekoppelde documenten, dus daar gaat het mis. In plaats van onderliggende stukken krijgen we amper input. Het lijkt erop alsof stukken die op de tijdlijn voorkomen achtergehouden worden. Deze stukken hebben we opgevraagd, maar niet ontvangen. Dat vind ik kwalijk.”

PFAS-probleem
Op de vraag of Helmond een PFAS-probleem heeft, is Rieter stellig: “Ik denk dat Helmond zeker een PFAS-probleem heeft. Het punt is dat het geen tastbaar probleem is, zoals armoede of de verkeersveiligheid. PFAS is letterlijk onzichtbaar en een onderwerp waar weinig mensen verstand van hebben. PFAS zit in ons voedsel en krijg je bijvoorbeeld binnen als je gaat zwemmen in Berkendonk of groente eet uit de omringende moestuinen aldaar. Het zijn kleine hoeveelheden, maar die stapelen zich op den duur wel op in je lichaam. We maken ons wel zorgen over de hoeveelheid in de Helmondse bodem en willen daar opheldering over. Het lijkt ons goed om te onderzoeken hoe het nu precies zit in Helmond.”

Het beleid op het gebied van PFAS verschilt per land. In Nederland gaat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) erover. “We hopen dat deze problematiek erkend wordt vanuit de gemeente, zodat er stappen gezet kunnen worden. Het lijkt een ver-van-mijn-bedshow binnen de gemeente. Tijdens een commissievergadering hebben we aandacht gevraagd voor deze problematiek. De vrouw van De Kloe deelde haar ervaringen en dat zorgde voor kippenvel. Na afloop van de vergadering gaven een aantal partijen aan dat ze zich voor de PFAS-problematiek wilden inzetten.”

Gevoelige snaar
Het schrijnende verhaal van De Kloe raakte een gevoelige snaar in de raad, zegt Rieter: “De noodzaak van onderzoek naar PFAS is er wel, maar er wordt niet doorgepakt. Het is een moeilijk dossier en daarom is een goede informatievoorziening erg belangrijk. Daar schort het helaas aan. Het is duidelijk dat dit thema urgentie mist in de raad. Onze hoop is dat meerdere partijen zich hard maken voor deze problematiek, zodat we er uiteindelijk beleid op kunnen maken. Helaas gebeurt dat niet, waardoor we in de beginfase blijven hangen.”

Vanuit die beginfase moeten volgens de fractievoorzitter stappen ondernomen worden: “Er ligt veel PFAS in de Helmondse bodem. Als mensen groenten uit de moestuinen eten, komt die stof dus in hun lichaam. Dat moet je niet willen. Incidenteel wordt daarop gehandeld, want zo werd de bodem van moestuin aan de Sluisdijk gesaneerd. Er is echter een drastische aanpak nodig.”

Openheid
Voordat beleid kan worden opgesteld, is openheid van zaken nodig. Daar schort het volgens Rieter nog aan: “Er is een hoop documentatie over PFAS beschikbaar, maar die wordt niet gedeeld. Vanuit de raad krijgen we een documentatielijst, maar niet de betreffende artikelen zelf. Zonder de juiste informatie kunnen we deze problematiek niet goed in kaart brengen en een actieplan opstellen.”

Er zijn volgens de fractievoorzitter meerdere mensen in de regio die last hebben van PFAS vanwege hun werk. “Deze personen pakken op een gegeven moment de draad weer op en gaan door met hun leven. De Kloe klampt zich in deze zaak vast en wil echt de onderste steen boven halen. Daar helpen we hem bij. Het is belangrijk om dit onderwerp serieus te nemen.”

Gemiste kans
De metingen van het RIVM geven enige houvast, maar er liggen nog kansen die niet benut worden om de problematiek goed in kaart te brengen. Zo deed de provincie laatst onderzoek naar PFAS in Brabant. “Verschillende steden deden daaraan mee, maar Helmond liet verstek gaan. Er wordt verwezen naar een onderzoek uit 2017 dat geüpdatet wordt. Dat er niet is aangehaakt op het provinciale onderzoek is een gemiste kans”, verzucht Rieter. In de komende fractievergadering gaat hij door op het dossier: “We zijn hier nog niet klaar mee.’’

[Foto: Gerd Altmann/Pexels]